Lenfödem; lenfatik dolaşımın doğuştan veya sonradan gelişen nedenlerle bozulması sonucu, proteinden zengin sıvının dokular arasında (interstisyel alanda) birikimi olarak tanımlanabilir.
Lenfödem; enfeksiyon, kanser cerrahisi sonrası, konjenital nedenler, lenfatik damarlar ve lenf nodlarındaki hasarlanma ya da fonksiyonel yetmezlik sonucu olabilmektedir. Bunlar dışında daha nadir olarak venöz yetersizlik, beslenme yetersizliği, obezite, albumin düzeyinin düşük olması, diyabet, böbrek yetmezliği, hipertansiyon, konjestif kalp yetmezliği, karaciğer hastalıkları, barsaklardan protein emiliminin azalmasına ve aşırı protein kaybına yol açan durumlar sekonder lenfödem gelişime neden olabilir. Erken tanı koyulması ve tedaviye başlanması lenfödem hastalarında progresyonu önler ve tedaviye daha iyi yanıt elde edilmesini sağlar.
Lenfödemin başlıca belirti ve bulguları şu şekildedir:
- Bacaklarda veya kollarda;
- Gerginlik, şişme ve ağırlık hissi
- Ağrı: Genellikle derinlerde ve sızlama tarzındadır
- İğnelenme hissi
- Kızarıklık olmaksızın ısı artışı
- Cilt değişiklikleri: Ödem hızlı geliştiğinde cilt gergin ve parlaktır, zamanla deri kalınlaşır ve deri kıvrımları derinleşir.
Lenfödem ünitesinde fiziksel tıp ve rehabilitasyon hekimleri tarafından yapılan muayene sonrasında planlanan tedavilerin temel amacı şişliği kontrol etmek, belirti ve bulguları hafifletmek ve şişliğin zamanla kötüleşmesini önlemektir.
Hastalara lenfödem evrelerine uygun olarak ev programı ve hasta eğitimi, cilt bakımı, manuel lenfatik drenaj, komplet dekonjestif tedavi, pnömotik kompresyon cihazlarının uygulanması, egzersizler (aerobik, güçlendirme vb.), kompresyon giysileri (çok tabakalı kompresyon bandajları veya lenfödem bası giysileri ) ve hastaların kendilerinin yaptığı masajın öğretildiği bir terapi programı planlanır ve uygulanır.
